Η Σημαία. Ποίημα Ιωάννου Πολέμη.

Ο Βενετοτουρκικός πόλεμος του 1687 και η καταστροφή του Παρθενώνα.

Υπό Γεωργίου - Μιχαήλ Δ. Καραχάλιου.

Μετά την άλωση της Κωνσταντινούπολης από τους Τούρκους στις 29 Μαΐου 1453 οι Έλληνες επανειλημμένα κατέβαλαν προσπάθειες για να απελευθερωθούν από το ζυγό του βάρβαρου κατακτητή. Μέχρι να έρθει η πολυπόθητη ημέρα της επανάστασης της 25ης Μαρτίου 1821 το ελληνικό έθνος δεν ησύχασε ούτε στιγμή, συνεχώς προσπαθούσε να βρει την κατάλληλη ευκαιρία για να απελευθερωθεί.

Στα τετρακόσια χρόνια της μαύρης σκλαβιάς έγιναν πάμπολλα τοπικά και γενικότερα επαναστατικά κινήματα από τους Έλληνες προκειμένου να αποτινάξουν τον βαρύ ζυγό της σκλαβιάς και να αναπνεύσουν τον καθάριο της λευτεριάς αέρα.

Όταν οι Τούρκοι βρίσκονταν σε πόλεμο με κάποια χριστιανικά κράτη οι Έλληνες συμμαχούσαν μαζί τους για να τους βοηθήσουν να νικήσουν τον βάρβαρο κατακτητή και να επιτύχουν την ελευθερία τους.

Μια τέτοια προσπάθεια ήταν και βενετοτουρκικός πόλεμος του 1687, τότε που ο Βενετός αρχιστράτηγος και μετέπειτα δόγης Φραγκίσκος Μοροζίνι κατάφερε να αποσπάσει από τους Τούρκους την Πελοπόννησος και κάποια νησιά.

Ο πόλεμος μεταξύ Τούρκων και Βενετών ξεκίνησε από την Πελοπόννησο και οι συνεχείς νίκες του στρατηγού Μοροζίνι έδωσαν θάρρος στους Αθηναίους και τους έκαναν να ζητήσουν την βοήθειά του στέλνοντας πρεσβεία αποτελούμενη από τον Δεσπότη τους και Αθηναίους προκρίτους. Η πρεσβεία των Αθηναίων προς τον Μοροζίνι ζήτησε την επέμβαση του για την απελευθέρωση της πόλης τους και ολόκληρης της Αττικής από τους Τούρκους με αντάλλαγμα ετήσιο φόρο προς τους Βενετούς που θα ανερχόταν στις 9.000 ρεάλια (γρόσια). Την πρεσβεία των Αθηναίων προς τον Μοροζίνι αποτελούσαν, ο Μητροπολίτης Αθηνών Ιάκωβος Α’, οι Αθηναίοι προύχοντες Πέτρος Γάσπαρης και Γεώργιος Δούσμανης, και δύο ακόμα άλλοι απεσταλμένοι.

Ο φιλόδοξος Βενετός στρατηλάτης κολακεύτηκε από την πρόσκληση των Αθηναίων και με προθυμία δέχτηκε να εκστρατεύσει προς απελευθέρωση τους.

Στις 19 Σεπτεμβρίου 1687 (νέο ημερολόγιο) ο Φραγκίσκος Μοροζίνι ξεκίνησε από την Κόρινθο διά θαλάσσης με 9.880 άντρες και 870 άλογα. Την επομένη 20 Σεπτεμβρίου οι δυνάμεις των Βενετών αποβιβάστηκαν στον Πειραιά και προχώρησαν για να κατάλαβαν τον Ελαιώνα. Οι Τούρκοι μόλις αντιλήφθηκαν την απόβαση των Βενετών κλείστηκαν στην Ακρόπολη και έστειλαν αγγελιοφόρο να ζητήσει τη βοήθεια του Πασά της Χαλκίδας κάτω από τη διοίκηση του οποίου βρισκόταν η πόλη των Αθηνών.

Οι Έλληνες κάτοικοι της Αθήνας χωρίς να χάσουν καιρό έστειλαν μία ομάδα προκρίτων προς τον Μοροζίνι για να του δηλώσουν υποταγή ζητώντας ταυτόχρονα την άμεση βοήθεια του προς απελευθέρωση της πόλης τους. Αμέσως ο Μοροζίνι διέταξε τον αρχηγό των μισθοφόρων του Σουηδό κόμη Όθωνα φον Καίνιξμαρκ να καταλάβει την Αθήνα και να πολιορκήσει την Ακρόπολη. Μέρος των στρατευμάτων της Βενετίας, αποτελούμενο από μισθοφόρους Γερμανούς, Ιταλούς, Ιππότες της Μάλτας και Σουηδούς, κατέλαβε την Αθήνα και οι υπόλοιποι τοποθετήθηκαν σε διάφορες επίκαιρες θέσεις γύρω από την Ακρόπολη και εντός του Ελαιώνα.

Ο Όθων φον Καίνιξμαρκ διέταξε να τοποθετηθούν μονάδες πυροβολικού στις καταλληλότερες θέσεις γύρω από την Ακρόπολη. Έτσι εγκαταστάθηκαν πυροβόλα και όλμοι στου Φιλοπάππου, στην Πνύκα και στον Άρειο Πάγο. Αμέσως άρχισε σφοδρός κανονιοβολισμός. Οι βολές του βενετσιάνικου πυροβολικού άρχισαν να κτυπούν μα σφοδρότητα το σπουδαιότερο μνημείο του ευρωπαϊκού πολιτισμού. Στις 25 Σεπτεμβρίου έπεσε μία βόμβα στα Προπύλαια όπου υπήρχε αποθηκευμένη πυρίτιδα. Η έκρηξη από την ανάφλεξη των πυρομαχικών προκάλεσε την καταστροφή τμήματος των Προπυλαίων.

Εδώ πρέπει να σημειώσουμε ότι τα Προπύλαια είχαν καταστραφεί και το 1.656 από τυχαία ανάφλεξη της τουρκικής πυριτιδαποθήκης που βρισκόταν εκεί.

Την νύχτα της 26 προς 27 Σεπτεμβρίου έπεσε μια βόμβα μέσα στον Παρθενώνα περνώντας από το φεγγίτη της οροφής και προκάλεσε μια τρομερή έκρηξη που κατέστρεψε το μνημείο. Στον Παρθενώνα ήταν εγκαταστημένη η κύρια πυριτιδαποθήκη των Τούρκων και η σφοδρότητα της έκρηξης διέλυσε τον αρχαίο ναό. Το μοιραίο βλήμα κατά του Παρθενώνα το έριξε χωρίς λόγο και χωρίς εντολή ο Ιταλός κόμης ντε Σαν Φελίτσε, για τον οποίο ο Γερμανός αξιωματικός Μπίλοβ έλεγε ότι ήταν ανόητος και δεν είχε ιδέα της βλητικής τέχνης

Έτσι το τελειότερο κτίσμα της κλασικής αρχαιότητας καταστράφηκε από τους Χριστιανούς που αποπειράθηκαν να απελευθερώσουν τους Αθηναίους από τους Τούρκους.

Εδώ πρέπει να σημειώσουμε την ανυπαρξία κάθε καλλιτεχνικής ευαισθησίας εκ μέρους των Τούρκων και να υπογραμμίσουμε την ασέβειας τους προς τον πολιτισμό όταν επέλεξαν να εγκαταστήσουν την κεντρική τους πυριτιδαποθήκη μέσα στο πιο λαμπρό μνημείο της αρχαιότητας αδιαφορώντας για τους κινδύνους που εγκυμονούσε η πράξη τους αυτή για την ασφάλεια του απαράμιλλου καλλιτεχνήματος της παγκόσμιας πολιτιστικής κληρονομιάς του οποίου η πολιτισμική οντότητα είναι ανεπανάληπτη.

Μετά την τρομερή έκρηξη οι Τούρκοι φοβισμένοι περίμεναν την βοήθεια από τον Πασά της Χαλκίδας και όταν αυτή αποκρούστηκε από τον Καίνιξμαρκ, την Κυριακή 28 Σεπτεμβρίου, ύψωσαν λευκή σημαία και ζήτησαν να συνθηκολογήσουν. Την συμφωνία της συνθηκολόγησης την υπόγραψαν τα δύο μέρη στις 29 Σεπτεμβρίου και ως ημέρα αποχώρησης των Τούρκων από την Ακρόπολη ορίστηκε 3η Οκτωβρίου 1.687.

Την ορισθείσα ημερομηνία πεντακόσιοι Τούρκοι στρατιώτες και δυόμισι χιλιάδες Τούρκοι άμαχοι κατευθύνθηκαν προς τον Πειραιά και αφού επιβιβάστηκαν σε πλοία ναυλωμένα γι’ αυτό το σκοπό απέπλευσαν με προορισμό τη Μικρά Ασία.

Οι Βενετοί πέρασαν το χειμώνα στην Αθήνα όπου έπεσε επιδημία πανώλης. Την επόμενη άνοιξη εκστράτευσαν κατά της Χαλκίδος την οποία απέτυχαν να καταλάβουν. Μετά την στρατιωτική αυτή αποτυχία ο Μοροζίνι αποφάσισε να αποχωρήσει από την Αττική και να επιστρέψει στην Κόρινθο φοβούμενος επίθεση των Τούρκων και την επιδημία της πανώλης.

Οι Αθηναίοι φοβούμενοι την εκδικητική μανία των Τούρκων αλλά και την επιδημία εγκατέλειψαν τα πάτρια εδάφη και ακολουθούσαν τους Βενετούς στην Πελοπόννησο και σε άλλα μέρη της επικράτειάς τους.

Οι Τούρκοι κατέλαβαν ολόκληρη την ερημωμένη από τον πληθυσμό Αττική και προκειμένου να μην μείνει η Αθήνα και οι γύρω περιοχές χωρίς κατοίκους δέχτηκαν σταδιακά την επιστροφή των φυγάδων Αθηναίων μετά από αίτηση συγγνώμης του Οικουμενικού Πατριάρχη Ιακώβου (κατά την Τρίτη πατριαρχεία του 12 – 10 -1687 έως 3 – 3 – 1688) προς τον Σουλτάνο Σουλεϊμάν τον Β’ (1687 – 1691). Για να εξευμενίσει τον Τούρκο ηγεμόνα ο Οικουμενικός Πατριάρχης καθαίρεσε τον Μητροπολίτη Αθηνών Ιάκωβο Β’ ως πρωταίτιο της συνεργασίας των Αθηναίων με τους Βενετούς. Η σταδιακή επιστροφή των Αθηναίων στις εστίες τους άρχισε το έτος 1690, όταν είχε λήξη ο κίνδυνος από την πανώλη και νέος Μητροπολίτης Αθηνών είχε αναλάβει ο Άνθιμος Β’.

Έτσι έληξε η πρόσκαιρη απελευθέρωση της Αθήνας από τον τουρκικό ζυγό με τη βοήθεια των Βενετών η οποία είχε ως αποτέλεσμα την καταστροφή του παγκόσμιας καλλιτεχνικής αξίας μνημείου του Παρθενώνα που είναι το ανεπανάληπτο δημιούργημα των δύο μεγάλων αρχιτεκτόνων της κλασικής αρχαιότητας, του Ικτίνου και του Καλλικράτη.



Βιβλιογραφία.

1. Γεωργίος Κ. Κωνσταντινίδης, Επιτομή ιστορίας των Αθηνών, εκδ. Ελευθερουδάκη, Αθήναι 1930.

2. Δ. Σισιλιάνος, Παλαιαί Αθήναι, εκδ. Αετός 1953.

3. Κορνηλία Χατζηασλάνη, Ο Μοροζίνι, οι Βενετοί και η Ακρόπολη, εκδ. Γεννάδειος Βιβλιοθήκη, Αθήνα 1987.

Ο μαρκήσιος de Nointel στην Αθήνα

Υπό Γεωργίου - Μιχαήλ Δ. Καραχάλιου.

Τα εγκαίνια του νέου Μουσείου της Ακροπόλεως έφεραν για άλλη μια φορά στο προσκήνιο το θέμα των Ελγινείων Μαρμάρων. Για άλλη μια φορά αναλογιστήκαμε, βλέποντας τα τραύματα που προξένησε το συνεργείο του Έλγιν στην Ακρόπολη, το μέγεθος της βαρβαρότητας που απαιτείται για να ασελγήσει κάποιος με τόσο κτηνώδη τρόπο πάνω σε ένα από τα πιο ένδοξα και θαυμαστά μνημεία του παγκοσμίου πολιτισμού. Μόνον ένα τέρας στην ψυχή θα μπορούσε να δώσει εντολή σε αυτούς που τον υπηρετούσαν να χρησιμοποιήσουν τέτοιες βάρβαρες μεθόδους προκειμένου να αποσπάσουν από τα μνημεία τα διάφορα αρχιτεκτονικά μέλη. Ο διάσημος εγκληματολόγος, μακαρίτης σήμερα, καθηγητής της Νομικής Σχολής του Πανεπιστημίου Αθηνών Κωνσταντίνος Γαρδίκας είχε πει κάποτε στον γράφοντα ότι όποιος φέρεται με βαναυσότητα στα έργα τέχνης καταστρέφοντας και διαμελίζοντάς τα είναι ψυχικά ανώμαλος και έχει διεστραμμένη τη γενετήσια συμπεριφορά. Δεν νομίζω να υπάρχει αμφιβολία ότι αυτή ακριβώς είναι και η περιγραφή της ψυχολογίας του λόρδου Έλγιν, ο οποίος διέπραξε ένα τόσο τερατώδες ανοσιούργημα σε βάρος ενός από τα πιο λαμπρά δημιουργήματα του παγκοσμίου πολιτισμού. Χωρίς να το θέλω αυτή η απαίσια και αποκρουστική συμπεριφορά του Έλγιν φέρνει στο νου μου μια διαμετρικά αντίθετη συμπεριφορά ενός Γάλλου διπλωμάτη, ο οποίος επισκέφτηκε την Αθήνα κατά ΙΖ αιώνα, του Charles – François Olier μαρκησίου de Nointel πρεσβευτή του βασιλιά της Γαλλίας Λουδοβίκου ΙΔ’, του Βασιλέως Ηλίου.


Ο de Nointel επισκέφθηκε την Αθήνα το Νοέμβριο του 1674. Θα μπορούσε και αυτός, αν το ήθελε, με την άδεια ή και την ανοχή της Υψηλής Πύλης, να προσλάβει ένα συνεργείο κατεδάφισης, όπως έκανε ο βάρβαρος κόμης Έλγιν, και να προβεί σε ακατονόμαστες βαρβαρότητες εις βάρος του Παρθενώνος και των άλλων ιερών μνημείων της Ακροπόλεως, αλλά δεν το έπραξε. Η ευγενική ψυχή του δεν του επέτρεψε ένα τέτοιο ανοσιούργημα. Ήταν πρέσβης, ήταν ευγενής ( μαρκήσιος ), εκπροσωπούσε μια από τις μεγαλύτερες δυνάμεις της εποχής του, θα του ήταν πολύ εύκολο να αποσπάσει την έγκριση της Υψηλής Πύλης για να ιδιοποιηθεί αρχαιότητες, αλλά ούτε ζήτησε, ούτε έλαβε μια τέτοια έγκριση. Αντί για συνεργείο κατεδάφισης ο μαρκήσιος de Nointel έφερε μαζί του στην Αθήνα ένα ζωγράφο, τον Jacques Carrey. Έτσι, αντί για κατεδαφίσεις και ακρωτηριασμούς των μνημείων πάνω στην Ακρόπολη, είχαμε τον Carrey να σκιτσάρει τα μνημεία του ιερού βράχου.

Αυτή η καλλιτεχνική δραστηριότητα του Carrey είχε ως αποτέλεσμα να διασώσει ως τις μέρες μας την εικόνα που παρουσίαζαν τα απαράμιλλα καλλιτεχνήματα της κλασικής αρχαιότητας πριν από το βομβαρδισμό του Μοροζίνι στα 1687. Από το έργο του Carrey σήμερα έχουμε την ευτυχία να γνωρίζουμε πως ήταν ο Παρθενώνας και τα γλυπτά του πριν από την καταστροφή του Μοροζίνι. Το σύνολο αυτής της θαυμάσιας και πολύ χρήσιμης εργασίας του Carrey το διέδωσε στο πλατύ κοινό ο Henri Omont εκδίδοντας το 1898 στο Παρίσι ένα λεύκωμα υπό τον τίτλο «Athènes au XVIIe siècle».

Εκτός από τα σκίτσα του Παρθενώνα και των γλυπτών του, ο Carrey μας έδωσε κι άλλο ένα θαυμάσιο έργο, μία ελαιογραφία σε μουσαμά, διαστάσεων 2,6 Χ 5,2 m., στην οποία εικονίζεται η επίσημη υποδοχή του μαρκησίου de Nointel κατά την άφιξη του στην Αθήνα το Νοέμβριο toy 1674. Η τοποθεσία στην οποία γίνεται η υποδοχή του Γάλλου πρέσβη είναι η σημερινή πλατεία δεξαμενής στο Κολωνάκι και στο βάθος του πίνακα φαίνεται η τουρκοκρατούμενη Αθήνα με δεσπόζουσα στο κέντρο την Ακρόπολη και πάνω σ’ αυτήν τον Παρθενώνα. Όπως απεικονίζεται στον πίνακα η Αθήνα της εποχής εκείνης είναι ένα μικρό χωριό, το όριο του οποίου προς ανατολάς είναι περίπου στη σημερινή οδό Φιλελλήνων με την Ρωσική Εκκλησία να βρίσκεται εκτός του τουρκικού τείχους. Σε πρώτο πλάνο απεικονίζεται ο de Nointel με την ακολουθία και τους Αθηναίους που είχαν έρθει να τον υποδεχθούν, Έλληνες και Τούρκους.

Στο άκρο αριστερό του πίνακα απεικονίζονται κάποιοι αρχαιοκάπηλοι οι οποίοι προσπαθούν να αποσπάσουν την προσοχή του μαρκήσιου de Nointel προς τις αρχαιότητες που του προσφέρουν. Οι ακόλουθοι του Γάλλου πρέσβη είναι στραμμένοι και κοιτούν προς την πλευρά των αρχαιοκάπηλων και γνέφουν προς τον μαρκήσιο να πράξει το ίδιο και αυτός για να δει τα αρχαία κειμήλια που του παρουσιάζουν. Αυτό όμως δεν γίνεται. Ο μαρκήσιος de Nointel, ο πρέσβης της Γαλλίας και του βασιλιά Λουδοβίκου του ΙΔ’, στρέφει περιφρονητικά τα νότα προς τους αρχαιοκαπήλους και τα προϊόντα τους, χωρίς να καταδέχεται την παραμικρή επικοινωνία μαζί τους. Δεν υπάρχει αμφιβολία ότι αυτός ο τρόπος απεικόνισης του μαρκησίου de Nointel στον πίνακα θέλει να περάσει ένα μήνυμα απορριπτικό και καταδικαστικό για την αρχαιοκαπηλία.

Ίσως κάποιοι να ισχυριστούν σήμερα ότι το μήνυμα αυτό αποτελεί μόνο πεποίθηση του Carrey και όχι του μαρκησίου de Nointel. Αυτός ο ισχυρισμός είναι μέγα σφάλμα. Όσοι ισχυριστούν κάτι τέτοιο πλανώνται πλάνη οικτρά. Ο μαρκήσιος de Nointel ήταν ο εργοδότης και μαικήνας του Carrey, ήταν αυτός που χρηματοδοτούσε το έργο του. Θα ήταν αδύνατο να μη γνωρίζει ή να μη συμφωνεί με όσα απεικονίζονται στον πίνακα και τα μηνύματα που περνάει το έργο αυτό στο κοινό που τον παρατηρεί.

Ο πίνακας του Carrey ανήκει στην Πινακοθήκη του Δήμου της πόλεως Chartres της Γαλλίας και εκτίθεται σήμερα με διαρκές δάνειο στο Μουσείο της πόλεως των Αθηνών του ιδρύματος Βούρου - Ευταξία.

Ο γράφων κατά τις επανειλημμένες επισκέψεις του στο Μουσείο της Πόλεως των Αθηνών έχει σχηματίσει την προσωπική άποψη ότι η απόρριψη εκ μέρους του μαρκήσιου de Nointel της αρχαιοκαπηλίας αποδεικνύει μία ευγένεια ψυχής, της οποίας στερείτο παντελώς ο κόμης Έλγιν.

Υπάρχουν σήμερα κάποιοι ανόητοι που λένε ότι δεν μπορούσε ο de Nointel να διαπράξει τις αρχαιοκαπηλίες του Έλγιν και ότι άμα μπορούσε θα το έκανε. Η ιστορία όμως εξετάζει όχι το τι θα μπορούσε να γίνει, αλλά τι έγινε. Κι αυτό που έγινε είναι ότι ο μεν μαρκήσιος de Nointel χρησιμοποίησε έναν ζωγράφο, o δε κόμης Έλγιν ένα συνεργείο κατεδάφισης.

Η βαρβαρότητα και η κτηνωδία της συμπεριφοράς του Έλγιν δεν μπορεί παρά συγκρινόμενη με την ευγένεια ψυχής του μαρκησίου de Nointel να χαρακτηρίσει δύο τελείως διαφορετικούς ψυχικούς κόσμους, την βαρβαρότητα και τον πολιτισμό. Η σύγκριση αυτή είναι σε βάρος του Έλγιν και για ένα ακόμα λόγο, επειδή η επίσκεψη του μαρκήσιου de Nointel στην Αθήνα έγινε 127 χρόνια πριν να αρχίσει υλοποιούμενη η εγκληματική δράση του λόρδου Έλγιν. Θα μπορούσε ο Άγγλος ευπατρίδης να είχε παραδειγματιστεί από την εν γένει πολιτισμένη συμπεριφορά του Γάλλου πρέσβη και να μην είχε διαπράξει το ανοσιούργημα το οποίο διέπραξε, αλλά δεν το έκανε.

Μέγας Αλέξανδρος. Ο με κανέναν άλλον θνητόν όμοιος.

Ο Αλέξανδρος νικά το Δαρείο στη μάχη της Ισσού.

Νίκος Μάρτης
Πρώην Υπουργός
Πρόεδρος της Μακεδονικής Εστίας

«Ούτε και εις εμέ φαίνεται ότι άνευ θείας δυνάμεως έγινε ο με κανέναν θνητό όμοιος»

Με την χαρακτηριστικήν αυτήν εκτίμηση για τον Αλέξανδρο, ο Αρριανός, ο σοβαρώτερος μελετητής και ιστορικός του έργου του ολοκληρώνει το βιβλίο του «Αλεξάνδρου Ανάβασις».

Ο Πλούταρχος εις το βιβλίον του «Ηθικά περί της Αλεξάνδρου τύχης ή αρετής» αναφέρει: «οι χώρες που δεν γνώρισαν τον Αλέξανδρον, είναι σαν να μην είδαν το φως του ηλίου» και εις άλλο σημείο γράφει: «ο Αλέξανδρος από όσα δίδαξε, όσα είπε ή έπραξε, αποδεικνύεται φιλόσοφος».

Οι Αμερικανοί παραγωγοί που φιλοδοξούν να γυρίσουν ταινία του Μεγάλου Αλεξάνδρου, δεν μπορούν να αγνοήσουν τους ανωτέρω χαρακτηρισμούς των δύο κορυφαίων ιστορικών για τον Αλέξανδρο. Οφείλουν χάριν του κύρους των, αλλά και για το κύρος της Αμερικής που ως η σημερινή υπερδύναμη πρέπει να ηγείται, όπως ορθώς γράφει ο τ. Πρόεδρος των Η.Π.Α. Κλίντον, να μη παρασυρθούν σε τυχαία σενάρια και αγνοήσουν το μεγαλείο του Αλεξάνδρου, που γεννήθηκε θνητός, έζησε ως υπεράνθρωπος και πέθανε ως ημίθεος και με το έργο του ώθησε την ανθρωπότητα αιώνες μπροστά.

Μια άλλη υπερδύναμη την εποχή της, η Ρώμη, ονόμασε πρώτη τον Αλέξανδρο Μέγα, τον οποίο θεοποίησε και όχι μόνο ακολούθησε το έργο του και αγκάλιασε όλους τους τομείς της τέχνης, της επιστήμης και της ζωής, αλλά το ολοκλήρωσε μεταφέροντας και παγιώνοντας την ελληνική κληρονομιά στη Δύση, γεγονός που προετοίμασε την δημιουργία του Δυτικού Πολιτισμού. Ο Chateaubriand έγραψε: «αν κάποιος έμοιασε με θεό αυτός είναι ο Αλέξανδρος».

Οι ανωτέρω χαρακτηρισμοί δεν ήσαν τυχαίοι.

Η συγκλονιστική ομιλία του Αλεξάνδρου στην ΩΠΗ, γνωστή ως όρκος του Μεγάλου Αλεξάνδρου, ενώπιον 9.000 Αξιωματούχων Ελλήνων και Ασιατών, αποτελεί για τους ηγέτας όλων των λαών και διεθνών οργανισμών φωτεινό παράδειγμα στην πορεία για την Τρίτη χιλιετία.

Ο όρκος του Αλεξάνδρου στην ΩΠΗΝ είναι γνωστός, αλλά δεν έχει τονισθεί ότι ξεχύθηκε από την Μακεδονία όχι για να υποτάξει λαούς ή να κατακτήσει πλούτη ούτε να ικανοποιήσει πάθη, αλλά για να ενώσει όλους τους ανθρώπους με τα δεσμά της ειρήνης, της ομόνοιας και της αμοιβαίας επικοινωνίας.

Την επιθυμία του αυτή, όπως γράφει ο Πλούταρχος, την διετύπωσε και πριν ακόμη αρχίσει την εκστρατεία του όταν συναντήθηκε με τον Διογένη στην Κόρινθο. Όταν ρώτησε τον Διογένη τι θέλει, εκείνος του είπε να φύγει από μπροστά του για να μην καλύπτει τον ήλιο που τον φώτιζε. Ο Αλέξανδρος δεν θύμωσε αλλά είπε:

«Εάν δεν σκεπτόμουν να αναμείξω τα βάρβαρα έθνη με την Ελλάδα και διατρέχοντας όλη την Ήπειρο να την εκπολιτίσω και αφού βρω τα πέρατα της γης και τον ωκεανό της θάλασσας, να εκτείνω έως εκεί την Μακεδονία και να σπείρω και ν’ απλώσω την Ελληνική δικαιοσύνη και ειρήνη, σε όλα τα μέρη του κόσμου, δεν θα καθόμουν άπρακτος μεταχειριζόμενος την εξουσία για σωματικές απολαύσεις αλλά θα ζήλευα την απλότητα του Διογένη».

Έκανε πράξη ότι την εξουσία δεν θα μετεχειρίζετο για απολαύσεις.

Κατά την αναχώρησιν του από την Μακεδονία για την εκστρατεία κατά των Περσών, αναφέρουν όλοι οι συγγραφείς, διένειμε την περιουσία του. Όταν ρωτήθηκε τι θα κρατήσει για τον εαυτόν απήντησε την ελπίδα.

Όταν στα Ιεροσόλυμα οι Εβραίοι του προσέφεραν χρυσόν και αργυρόν, αρνήθηκε να τα παραλάβει, γράφει ο Ψευδοκαλισθένης.

Προ ετών ο Πρέσβυς μας εις το Ισλαμαμπάτ, την πρωτεύουσα του Πακιστάν, μου είπε ότι και σήμερα εις τα Σχολεία του Πακιστάν διδάσκεται ότι όταν πέθανε ο Αλέξανδρος και τον έβαλαν στο φέρετρο, τον περιέφεραν στην πόλη με τα χέρια έξω από το φέρετρο και φώναζαν «Ο Αλέξανδρος με καθαρά χέρια γεννήθηκε και με καθαρά χέρια πηγαίνει στον άλλο κόσμο».

Η δήλωση του Αλεξάνδρου στην συνάντηση του με τον Διογένη, η πολιτική του κατά την διάρκεια της εκστρατείας του με αποκορύφωμα την ομιλίαν του εις την ΩΠΗΝ και το υπό του Διοδώρου αναφερόμενον «τους εχθρούς ανάγκαζε ευδαιμονείν ο νικήσας», επιβεβαιώνουν ότι στόχος του Αλεξάνδρου ήτο να εκπολιτίσει και όχι να κατακτήσει.

Ο Αλέξανδρος εσέβετο το δημόσιο χρήμα και ήτο φιλάνθρωπος. Τιμώρησε σκληρότατα, γράφει ο Παναγιώτης Κανελλόπουλος, όσους κατεχράσθησαν δημόσιον χρήμα και συμπεριεφέρθησαν κακώς εις τους πολίτας.

Ο Αλέξανδρος δεν ακολούθησε την συμβουλή του Αριστοτέλη να συμπεριφέρεται διαφορετικά στους Έλληνας και τους μη Έλληνας. Με τον σεβασμό των ηθών και εθίμων των υποτελών, την βαθμιαία εξάλειψη της διακρίσεως σε κατακτητές και κατακτηθέντας, εξύψωσε τους λαούς που κατέκτησε, οικονομικά, κοινωνικά, πολιτικά, γι’ αυτό και αγαπάται και σήμερα από τους λαούς των χωρών αυτών και σε δεκάδες χώρες Ανατολής και Δύσης, η λαϊκή μούσα τον θεωρεί δικό της. Ο Montesquieu έγραψε: «μόλις έλειψε ο Αλέξανδρος ορφάνεψαν τα έθνη».

Ο Παύλος Τζερμιάς αναφέρει ότι ο Βολταίρος έγραψε: «Ο Αλέξανδρος άλλαξε το πρόσωπο της Ασίας, της Ελλάδος, της Αιγύπτου και έδωσε στον κόσμο νέα κατεύθυνση».

Πρώτος ο Αλέξανδρος έλαβε έμπρακτα θέση κατά των φυλετικών διακρίσεων με τον γάμο του με την Αφγανή Ρωξάνη την κόρη του Δαρείου, αλλά και διότι ανέθεσε κρατικά καθήκοντα σε Αξιωματούχους των λαών που κατέκτησε.

Η συμπεριφορά του Αλεξάνδρου στην οικογένεια του Δαρείου (μητέρα, την οποία αιχμαλώτισε, σύζυγο και παιδιά του) θαυμάστηκε περισσότερο από κάθε άλλη για τον σεβασμό που έδειξε, αντί να φερθεί σαν νικητής αγέρωχος και κυρίαρχος αντίπαλος Βασιλιάς.

Η μητέρα του Δαρείου, αιχμάλωτη, αγάπησε τον Αλέξανδρο σαν παιδί της, κέρδισε την καρδιά τα με τον σεβασμό που της έδειξε και την αγνότητα της νιότης του. Δεν τον εγκατέλειψε όταν προσπάθησαν κρυφά να την βοηθήσουν να δραπετεύσει και όταν πέθανε ο Αλέξανδρος έμεινε νηστική πέντε μέρες, γράφει ο Παναγιώτης Κανελλόπουλος, και αυτοκτόνησε.

«Δαρείε από εχθρό με φύση ανώτερη των ανθρώπων έχεις νικηθεί... Ο εχθρός εκείνος είναι ενάρετος και γεναίος».

Με τους ανωτέρω χαρακτηρισμούς για τον Αλέξανδρο παρηγόρησε ο δραπετεύσας από την αιχμαλωσία Θαλαμηπόλος της Στατείρας, της συζύγου του Δαρείου, όταν είδε τον Δαρείο να κτυπά το κεφάλι του και να οδύρεται με την πληροφορίαν που του έδωσε ότι η γυναίκα του πέθανε στη γέννα.

Όταν ο Δαρείος πληροφορήθηκε από τον Θαλαμηπόλο (γράφει ο Droyzen εις το βιβλίο του «Ιστορία του Μεγάλου Αλεξάνδρου» των Ρ.Η.Σ. Αποστολίδη, χορηγία Τραπέζης Πίστεως, σελ. 301), ότι ο Μακεδών Βασιλεύς τίμησε την οικογένεια του και ότι ο Αλέξανδρος διέταξε και ετάφη με κάθε πολυτέλεια η νεκρή βασίλισσα και ότι με δάκρυα τίμησε την μνήμη της, ο Δαρείος σήκωσε τα χέρια του στον ουρανό και ευχήθηκε: «Αν γυρίσει νικητής ν’ αξιωθεί να ξεπληρώσει όσα έκανε ο Αλέξανδρος στους αγαπημένους του όταν δυστύχησε και ότι αν πάψουμε να κυβερνάμε κάντε λοιπόν θεοί, άλλος από τον Αλέξανδρο να μην καθήσει στου Κύρου τον θρόνο».

Ελευθερώνοντας πόλεις, αναφέρει ο Αρριανός, κατέλυσε την Ολιγαρχία και αποκατέστησε την Δημοκρατία.

Ίδρυσε πόλεις, θέατρα, γυμναστήρια, άνοιξε δρόμους, καθιέρωσε ενιαίο νόμισμα και ανέπτυξε το εμπόριο.

Μετέδωσε τον Ελληνικό Πολιτισμό και καθιέρωσε την Ελληνική ως μόνη γλώσσα των λαών και επηρέασε βαθύτατα τους Άραβας, ώστε η συνάντηση Ελληνισμού και Αράβων να αποτελέσει σημαντικό γεγονός στην Ιστορία, έγραψε ο Dennis Overbye εις τους Τάιμς της Νέας Υόρκης. Οι Άραβες μετέφρασαν την Ελληνική γραμματείαν, η οποία πέρασε στην Ευρώπη και μεταφράστηκε τον 12ο αιώνα στα Λατινικά για να αποτελέσει την βάσιν της Αναγεννήσεως.

Ο Αναπληρωτής Καθηγητής Φιλοσοφίας του Πανεπιστημίου Αιγαίου, Κωνσταντίνος Ρωμανός, εις το ενδιαφέρον βιβλίο του «Το Ελληνιστικό Ισλάμ», χαρακτηρίζει ως «ελλίποντα κρίκον της Ιστορίας του Πολιτισμού την Ελληνική κληρονομιά του Ισλάμ», γεγονός που δεν έχει ερευνηθεί στην Ελλάδα με μόνη αξιέπαινη εξαίρεση, αναφέρει ο Κων. Ρωμανός το έργον του Μητροπολίτου πρώην Μεγάλης Βρετανίας και Θυατείρων, Μεθόδιον Φούγια.

Η έρευνα αυτή, με την επανίδρυση της Βιβλιοθήκης της Αλεξάνδρειας και την αρξαμένην ήδη μοιραίαν αναφοράν από Αιγύπτιους επιστήμονας, εις την μεγάλην προσφοράν της θρυλλικής Πτολεμαϊκής Βιβλιοθήκης της Αλεξάνδρειας, αποκτά επικαιρότητα και γενικότερο διεθνές ενδιαφέρον με την προβολήν του έργου των ελληνιζόντων φιλοσόφων του Ισλάμ του Μεσαίωνα.

Το επιστημονικό έργο των Αράβων φιλοσόφων, που ήτο συνέπεια του έργου του Μεγάλου Αλεξάνδρου, έγραψε ο D. Overbye εις τους New York Times (Καθημερινή 4/11/2001) ανεκόπη από τις σταυροφορίες τους Μογγόλους, και τους Οθωμανούς με την επικράτηση των οποίων επί πέντε αιώνες δεν υπήρξε ούτε ένας πνευματικός άνθρωπος.

Οι Οθωμανοί, γράφει ο Overbye, δεν ενδιαφέροντο για επιστήμες και δεν ταυτίζονται, αναφέρει ο Καθηγητής Ρωμανός, με το Ισλάμ.

Όχι τυχαία συνεπώς, ο Μωάμεθ εις το Κοράνιο αναφέρεται εις τον Δικέρατον Βασιλέα (τον Αλέξανδρον) ως είδος προφήτου που έχει την δύναμιν να τιμωρήσει όσους αδικούν και να δώσει εξαιρετικές αμοιβές εις όσους πιστεύουν και κάνουν έργα αγαθά.

Οι Βουδισταί τον τιμούν ως Ισόθεον.

Οι Πακιστανοί και σήμερα τον θεωρούν ως εθνικό των ήρωα.

Οι Εβραίοι ανά τους αιώνες και σήμερα έχουν το όνομα Αλέξανδρος, ως συνέπεια της αποφάσεως του Αρχιερέα των Εβραίων «να μείνει στην αιωνιότητα το όνομα Αλέξανδρος» δια τον σεβασμόν εις τον Αρχιερέα και στους τρόπους λατρείας των Εβραίων που έδειξε ο Αλέξανδρος κατά την επίσκεψη του στα Ιεροσόλυμα.

Ο Άγιος Νεκτάριος εις το βιβλίο του «Αι Οικουμενικοί Σύνοδοι» γράφει: «ο διασπαρείς υπό του Αλεξάνδρου Ελληνισμός προπαρασκεύασε την οδό του Χριστιανισμού από τον Αυτοκράτορα Μέγαν Κωνσταντίνον».

Ο Μέγας Βασίλειος, όχι τυχαία απευθυνόμενος εις τους νέους, προβάλλει τον Αλέξανδρο ως υπόδειγμα εγκράτειας.

Ο Αλέξανδρος τιμάται και θα τιμάται αιωνίως από τις μεγάλες θρησκείες, συνεπώς σενάρια που θα κηλιδώνουν την προσωπικότητα του θα χαρακτηρισθούν ως ευτελή.

Ανεξάρτητα από τα ανωτέρω, η κοινή λογική διαψεύδει τους ισχυρισμούς ότι ο Αλέξανδρος ήτο ομοφυλόφιλος ή μέθυσος. Διότι θα ήτο αδύνατο ο Αλέξανδρος να επιτύχει ή οδηγήσει τον στρατό του σε άθλους, τους οποίους κανένας προ αυτού ή και μέχρι σήμερα επέτυχε.

Η ανθρωπότης σήμερα έχει ανάγκη της προβολής του έργου του Αλεξάνδρου, που αποτελεί ανεκπλήρωτη επιδίωξη του Ο.Η.Ε. Την ικανοποίηση αυτή μπορεί να την προσφέρει μια ταινία, που θα έχει και μεγαλύτερη αποδοχή, παρά με ανιστόρητα ή δήθεν κερδοσκοπικά σενάρια που αποβλέπουν εις το να μειώσουν τον Αλέξανδρο τον οποίον αιώνες εσεβάσθησαν, με μόνο αποτέλεσμα να προσβάλει λαούς των χωρών που κατέκτησε, αλλά και πιστούς όλων των μεγάλων θρησκειών.

Ο Αρριανός εις το βιβλίον του «Ανάβασις Αλεξάνδρου VΙΙ» γράφει ότι ο Αλέξανδρος κατά τον Αριστόβουλο (τον ιστορικό που συνόδευε τον Αλέξανδρο), ήταν φιλόπονος, ριψοκίνδυνος, γενναιότατος και ευσεβέστατος εις τους θεούς, αλλά και εξαιρετικά εγκρατής εις τις σωματικές απολαύσεις. Ο Αρριανός προσθέτει ότι δεν είναι σοβαρό αν έκανε ορισμένα σφάλματα. Ήταν ο μόνος Βασιλεύς που μετάνιωνε για τα σφάλματα του κι αυτό οφείλετο στην ευγενική του φύση.

Τα συμπόσια του, κατά τον Αριστόβουλο, δεν κρατούσαν πολύ χάριν του κρασιού, αφού ο Αλέξανδρος δεν έπινε πολύ.

Ο Πλούταρχος με πηγή το ημερολόγιο του Αλεξάνδρου, εις το βιβλίο του «Βίοι Παράλληλοι, §23» γράφει: «Και στο κρασί επίσης ήταν λιγότερο έκδοτος από ότι φαινόταν και νομίσθηκε τέτοιος γιατί έμεινε πολύ ώρα όχι πίνοντας, αλλά μιλώντας». Ήταν, προσθέτει ο Πλούταρχος, εγκρατής και στην τροφή.

Σενάρια που επιδιώκουν να εμφανίσουν τον Μέγαν Αλέξανδρο ως ομοφυλόφιλο είναι κακόβουλα και στερούνται σοβαρότητας: Διαψεύδονται ή και γελοιοποιούνται πρώτον από τον Πλούταρχο, ο οποίος στο βιβλίο του, Πλουτάρχου Ηθικά - Περί της Αλεξάνδρου τύχης ή αρετής, αναφέρει: 333§12. Ο Αλέξανδρος, όταν ο Φιλόξενος, ο διοικητής της παραλίας, έγραψε προς αυτόν ότι εύρεν εις την Ιωνίαν παίδα ωραιότατον, του οποίου όμοιον μέχρι τότε ο κόσμος δεν εγέννησεν, και πρώτα εάν ήθελε να τον στείλη, ο βασιλεύς απαντών έγραψε προς αυτόν πικρότατας παρατηρήσεις. «Ω κάκιστε από όλους τους ανθρώπους με εγνώρισες ποτε μέχρι σήμερον ένοχον τοιούτου εγκλήματος, δια να τολμήσεις να με κολακεύσης με ηδονάς τόσον αισχράς;».

Δεύτερον από τα γεγονότα:

Ο Αλέξανδρος παντρεύτηκε: α) Την Ρωξάνην και απέκτησε διάδοχον, β) Την Στατείρα, την κόρη του Δαρείου και γ) Βασίλισσα της Ανατολής ζήτησε να αποκτήσει παιδί από τον Αλέξανδρο. Στη σημερινή εποχή στην οποία η απώλεια ιδανικών και ανθρώπινης αξιοπρέπειας είναι πλέον συνήθεις καταστάσεις, η αναζήτηση σπουδαίων φυσιογνωμιών στην ιστορία είναι απαραίτητη, ούτως ώστε να υπάρχουν θετικά παραδείγματα προς μίμηση στις μελλοντικές γενιές. Η σκόπιμη πλαστογράφηση και διάβρωση ιστορικά κατεστημένων προσωπικοτήτων με κερδοσκοπικές αποβλέψεις, μειώνοντας στο ελάχιστο τη θετική επίδρασή τους, δεν είναι μόνον επιβλαβής για κάθε πολιτισμένο άτομο, αλλά είναι μια εγκληματική πράξη έναντι ολόκληρης της ανθρωπότητας. Στην υπόθεση του Μεγάλου Αλεξάνδρου οποιεσδήποτε διαστρεβλωμένες και αβάσιμες θεωρίες και αν υπάρχουν με την προϋπόθεση κηλιδώσεως του ονόματός του και της προσωπικότητάς του, τίποτε και κανείς δεν μπορεί να μειώσει το μεγαλείο του Μεγάλου Στρατηλάτη και τη θέση του στην Ιστορία.

Από τον Μάρτιο του 1939 είχε αποφασίσει να πει το «όχι» ο Ιωάννης Μεταξάς.

Της κυρίας Ιωάννας Φωκά*

«Ποιος είπε το “όχι”;» Μα φυσικά ο ελληνικός λαός πολεμώντας με ηρωισμό και αυτοθυσία. Είπε το δικό του «όχι» ο κάθε Έλληνας και Ελληνίδα. Το «όχι» όμως προς τον Γκράτσι το είπε ο Ιωάννης Μεταξάς όταν ο Ιταλός πρέσβης τον επισκέφθηκε στην οικία του στις τρεις παρά δέκα τα χαράματα της 28ης Οκτωβρίου. Το είπε με την ηρωική φράση: «Alors c’ est la guerre» –«Επομένως έχουμε πόλεμο»– που ήταν το αποτέλεσμα και το αποκορύφωμα τεσσάρων ετών σοφής προετοιμασίας, του στρατού και των οπλισμών, του λαού και της ηθικής προπαρασκευής του, των διπλωματικών ενεργειών και συμφώνων, που ο Ιωάννης Μεταξάς είχε χειρισθεί μόνος του ως υπουργός των Εξωτερικών καθ’ όλη την τετραετία. Υπέγραψε σύμφωνα με τα βαλκανικά κράτη και την Τουρκία. Και με την Αγγλία, ήταν μεν σύμμαχος αλλά υπό τους όρους που ο ίδιος ο Μεταξάς της έθετε, για την καλύτερη ασφάλεια της Ελλάδος.

Στο ημερολόγιό του ο Ιωάννης Μεταξάς περιγράφει και όλες τις άλλες διπλωματικές ενέργειες και συνομιλίες του με τον Ιταλό πρέσβη (παράλληλα και στο βιβλίο του Γκράτσι) που μεσολάβησαν μέχρι την πρωινή επίσκεψη της 28ης, προκειμένου να διατηρήσει ένα ήπιο κλίμα με τους Ιταλούς και να μην τους προκαλέσει, ακόμα και να τους παραπλανήσει, ενώ συγχρόνως πυρετωδώς προετοίμαζε το έθνος.

Η «γραμμή Μεταξά», που αναφέρεται σε όλα τα στρατιωτικά συγγράμματα του κόσμου με τα 21 μόνιμα οχυρά της σε μήκος 200 χιλιομέτρων συνόρων από το Μπέλες μέχρι τον Νέστο και τα εκατοντάδες ημιμόνιμα, δεν κατασκευάστηκε σε μία νύχτα. Καιρός να πούμε την αλήθεια στον δοξασμένο ελληνικό λαό και να μην τον υποτιμάμε με ψέματα για έργα που εκείνος κατασκεύασε.

Όσο για την απόφαση του Ιωάννη Μεταξά, για την στάση της Ελλάδος κατά των δύο δυνάμεων του Άξονα, ούτε αυτή του την υπαγόρευσε ο ελληνικός λαός, όπως μερικοί ισχυρίζονται. Την απόφαση αυτή, που ήταν καθαρά προσωπική του και με ευθύνη απέναντι στην ιστορία της Ελλάδος, στις παραδόσεις της και στον όρκο του σαν αξιωματικού, την πήρε μόνος του 18 μήνες προ του τορπιλλισμού της «Έλλης».

Στο ημερολόγιό του ο Ιωάννης Μεταξάς γράφει: «12 - 19 Μαρτίου 1939… Τι εβδομάδα! - Τώρα όμως θα κινηθή ο Μουσολίνι; Μπορεί να μην κινηθή; Και τι έχουμε να υποστούμε εμείς; Ανησυχίες μου φοβερές απόψε. 18 Μαρτίου. Φοβερά απόφασίς μου εν περιπτώσει Ιταλικής απειλής. 20 Μαρτίου. Ησυχωτέρα κατάστασις. - Αλλά υπερήφανος δι’ απόφασίν μου».

Από εκείνη την στιγμή και έπειτα περιμένει εναγωνίως την στάση της Ιταλίας με τη βεβαιότητα ότι έρχεται και η σειρά της Ελλάδος να αντιμετωπίσει τις δυνάμεις του Άξονα.

Στο κείμενό του της 30ής Οκτωβρίου 1940, στις ανακοινώσεις του προς τους ιδιοκτήτας και αρχισυντάκτας του αθηναϊκού Τύπου στο Γενικό Στρατηγείο, συνοψίζει όλη την αλήθεια για την φοβερή του απόφαση. Η «Καθημερινή» είχε δημοσιεύσει παλαιότερα αυτό το κείμενο που θα έπρεπε να υπάρχει αυτούσιο στα σχολικά αναγνώσματα ιστορίας. Όσο για το ερώτημα γιατί ο Μεταξάς καθυστέρησε την επιστράτευση, θα πρέπει να θυμηθούμε ότι ήταν στρατηγός και ότι οι αποφάσεις του είχαν άμεση σχέση με την τέχνη του. Ο αιφνιδιασμός ήταν ένα βασικό όπλο των Ελλήνων εναντίον των Ιταλών, που τελικά πέτυχε. Η καθυστέρηση κάθε ημέρας στην επιστράτευση είχε ως αποτέλεσμα την οικονομία των στρατιωτικών δυνάμεων και δαπανών, απαραίτητο στοιχείο στρατηγικής για να αντέξουν στην μακρόχρονη σύρραξη. Αυτοί ήσαν οι λόγοι και ήταν και πάλι δικές του οι αποφάσεις.

Οι νίκες απέδειξαν την σωστή στρατηγική και τη σταθερή απόφασή του να πολεμήσει με κάθε τρόπο τον Άξονα. Στις 4 Ιανουαρίου 1941, σημειώνει και πάλι στο ημερολόγιό του: «Πολεμικόν Συμβούλιον... να υποταχθώμεν εις Χίτλερ; - Καλλίτερα να πεθάνωμεν... Συνεννόησις δις με Πάλαιρετ. 2α ... Αμφιβάλλει διά στάση Σέρβων… Στου Θεού το χέρι! Ολα γυρίζουν στο κεφάλι μου αλλά ατάραχος! Από Άγγλους εγκατάλειψις, από Γερμανούς επίθεσις. Ο χειμώνας απειλητικός. Θάρρος, θάρρος ας πέσωμεν σαν άνδρες». 25 μέρες αργότερα πεθαίνει.

Αυτό το θάρρος δεν υπαγορεύεται από τον λαό στον αρχηγό, μάλλον ο αρχηγός οδηγεί και εμπνέει τον λαό. Ήταν το ίδιο θάρρος και ελληνική αξιοπρέπεια που είχε δείξει σε όλη του τη ζωή, στις οικογενειακές συμφορές, στα πεδία των μαχών, στην πολιτική του σταδιοδρομία, ακολουθώντας τον δρόμο της ειλικρίνειας και της τιμιότητος απέναντι σε όλους, είτε την δέχονταν και αντιλαμβάνονταν την σπουδαιότητά της, είτε την απέρριπταν. Με το ίδιο μετά γνώσεως θάρρος αντιμετώπισε στις 14 και 15, και 17 Ιανουαρίου την αγγλική επιμονή μεταφοράς ελαχίστων στρατευμάτων στη Θεσσαλονίκη. Στις 18 Ιανουαρίου συντάσσει σχετικό κείμενο προς την βρετανική κυβέρνηση. Είναι το τελευταίο. Η έντονή του αντιπαράθεση με τους Άγγλους και η γερμανική προπαγάνδα είναι οι αιτίες των φημών περί δολοφονίας και όχι η από φυσικού θανάτου αποδημία του. Το ιατρικό ανακοινωθέν υπογράφεται από 12 Έλληνες ιατρούς την 29η Ιανουαρίου 1941.

Για τον ηρωισμό των Ελλήνων μίλησε και ο ίδιος ο Μεταξάς απευθυνόμενος στο υπουργικό Συμβούλιο στις 7 Ιανουαρίου του 41: «Εμείς δεν δημιουργήσαμε τας ηθικάς δυνάμεις τας οποίας αναπτύσσει σήμερον ο Ελληνισμός. Αύται ήσαν μέσα του αλλά ήταν εν μέρει εις λήθαργον. Εμείς τας αφυπνίσαμε, τας συντονίσαμε και τας ωθήσαμε προς τα εμπρός. Το θαύμα που επιτελείται είναι έργο του ελληνικού λαού».

Στο θαύμα πρέπει να συμπεριληφθεί άλλη μία παρεξηγημένη ιστορία, που είναι το έργο που επιτελέστηκε από την Ε.Ο.Ν, την Εθνική Οργάνωση Νεολαίας, προ, κατά τη διάρκεια του πολέμου, αλλά και στην κατοχή με αντιστασιακή δράση.

Η μέχρι σήμερα ιστοριογραφία για τον Ιωάννη Μεταξά είναι σπασμωδική, ελάχιστη, φτωχή σχετικά με το έργο του, κακόβουλη και υστερόβουλη. Πολιτικά πάθη την οδηγούν και όχι ιστορική επιστήμη βασισμένη σε ντοκουμέντα. Ακόμα και τα ντοκουμέντα τακτικά κρίνονται κατά την ανάγκη του συγγραφέα. Η συνέχεια είναι έργο και ευθύνη των νέων ιστορικών. Εγώ τρέφω απέραντο σεβασμό και θαυμασμό στον άνθρωπο και στο έργο του, όπως άλλωστε όλοι όσοι διάβασαν το ημερολόγιό του ή έζησαν κοντά του.

* Η κ. Ιωάννα Φωκά είναι αρχαιολόγος και εγγονή του Ιωάννη Μεταξά.