Περί της σημασίας και ορθογραφίας του επιθέτου της βυζαντινής αυτοκρατορικής οικογενείας των Λασκάρεων.

Υπό Γεωργίου - Μιχαήλ Καραχάλιου.

Στην Καππαδοκία, και ειδικά στο Ουλαγκάτς, ο δάσκαλος λέγεται δάσκαλης.

Από αυτόν τον τύπο και με τροπή του δ σε ρ γίνεται ράσκαλης.

Η τροπή αυτή του δ σε ρ είναι συνηθέστατη στην Καππαδοκία, π. χ. ραμαλίρ = δαμαλίδι, τραγωρώ = τραγουδώ, ερελφός = αδελφός, νανούρ = νανούδι  ( Dawkins R.M.: Modern Greek in Asia Minor. A study of dialect of Silli, Cappadocia and Phárasa, σελίδες 583, 584, 596, 562. Cambridge, 1916 ).

Ο ράσκαλης στην συνέχεια γίνεται λάσκαρης, κατά μετάθεση, ήτοι με αλλαγή των θέσεων των δύο υγρών συμφώνων ρ και λ ( Dawkins ένθα ανωτέρω, σελ. 595 ).

Από το επάγγελμα λοιπόν του δασκάλου έλαβε την αρχή ο γνωστός οίκος Λάσκαρη, του οποίου η κοιτίδα είναι η Καππαδοκία, όπως συνεπάγεται εκ των ανωτέρω.

Κατόπιν αντί να κληθεί ο Λάσκαρης του Λάσκαρη ( Θεοδώρου του Λασκάρου διαβάζουμε στο C. I. G. , τεύχος 2^ον, αρ. 8744 ), έγινε η γενική του Λασκάρεως, όπως ο Μέγαρης του Μεγάρεως ( Ellissen, Anal. , 1, 204 ), ο Καμήλαρις του Καμηλάρεως (Τρυφ. Ευαγγελίδου, Σκιάθος, 106 ) και ο Βούλγαρης του Βουλγάρεως.

[ όρα Φαίδων Κουκουλές , Βυζαντινών τινών επιθέτων σημασία και ορθογραφία, Επετηρίς Εταιρείας Βυζαντινών Σπουδών, τόμος 5 ( 1928 ), σ. 11 – 12 ].

 Σε τελική μορφή έχουμε ένα λόγιο τριτόκλιτο τύπο που μας κάνει: ο Λάσκαρις του Λασκάρεως κλπ.

Η οικογένεια των Λασκάρεων αρχικά υπήρξε οικογένεια διδασκάλων και λογίων, στη συνέχεια έγινε οικογένεια στρατιωτικών και αυτοκρατόρων για να επανέλθει μετά την άλωση στην αρχική της ιδιότητα, που είναι εκείνη των λογίων και των δασκάλων, χωρίς βέβαια να λείπουν από αυτήν οι ιεράρχες, οι στρατιωτικοί, οι πανεπιστημιακοί, διπλωμάτες, αλλά και τιτλούχοι διαφόρων χωρών, στις οποίες αναγνωρίζονται ακόμα τίτλοι ευγένειας ( π.χ. Ισπανία ) ( Alice Gardner, The Lascarids of Nicaea, London 1912. Ricardo Pano, Genealogia de la casa imperial Lascaris – Comneno, Tunja 1971. Κωνσταντίνου Σάθα, Νεοελληνική Φιλολογία, τόμος Α΄, Αθήναι 1868. 

Είναι άξιος μνημόνευσης ο χαρακτηρισμός για τους Λασκάρεις του επιφανούς λογίου  Βουδαίου σε επιστολή του προς τον σοφό και λόγιο Φορεστάνον: « Λασκαρίζειν εστιν εν λόγοις μεν και φράσει, το δεινώς λέγειν και κομψώς. – Το δε ήθος Λασκαρίζειν εστί, το τα επιεική και χρηστά και ευαρεστούμενα φρονείν. » ( Βουδαίος, εν Hodius de Graecis illustribus – Boernerus – Fabricius, Bibl. Gr. XI, 646 – 8 – Weiss, Biograrhie Universelle, tom. XXIII ).

C.I. G. = ; Cambridge Information Group.